Forensisch arts NFI: “Farce dat je aan maagdenvlies kunt zien of vrouw maagd is”

Nederlandse artsen mogen niet langer hersteloperaties van het maagdenvlies uitvoeren bij meisjes en vrouwen, zo werd gisteren bekend.  Mogelijk wordt de ingreep zelfs bij wet verboden. Wouter Karst, forensisch arts bij het NFI, juicht dit besluit toe. Hij heeft in zijn werk veel met zedenonderzoeken bij meisjes en vrouwen te maken. “Het is niet waar dat je als vrouw altijd bloedt bij een eerste seksuele ervaring en het is echt een farce dat je aan het maagdenvlies kunt afleiden of een meisje of vrouw maagd is”, stelt hij in een reactie op de actualiteit.

De ingreep aan het maagdenvlies bij vrouwen deugt niet en daar moeten we van af, stellen ministers Sander Dekker en Hugo de Jonge in hun brief aan de Tweede Kamer. Gisteren was hier in de media volop aandacht voor. Forensisch arts Wouter Karst heeft de media-aandacht met belangstelling gevolgd en is vanuit zijn eigen kennis en ervaring nauw bij het onderwerp betrokken.

Het bloeden tijdens de eerste huwelijksnacht is binnen verschillende culturen belangrijk 'bewijs' van maagdelijkheid. Meisjes die geen maagd meer zijn, kunnen in Nederland een hersteloperatie van het maagdenvlies ondergaan.

Interessante studie

Het valt Karst op dat de focus van de berichtgeving vooral het bloeden tijdens het vrijen is als zeer discutabel teken van maagdelijkheid. “Een terecht punt. Uit Nederlands onderzoek blijkt dat meer dan de helft, 57% van de vrouwen, naar eigen zeggen geen enkel bloedverlies had bij haar eerste seksuele contact. Bloeden zegt inderdaad niet veel over maagdelijkheid”, aldus Karst.

Waar de forensisch arts echter weinig over terugleest, is dat je aan het maagdenvlies ook helemaal niet kunt zien of iemand nog maagd is of niet. Karst: “Dat blijkt ook uit een interessante studie onder zwangere adolescenten, jonge meiden tussen de 12 en 17 jaar die zwanger zijn en dus seksueel contact hebben gehad. Van de 36 adolescenten konden artsen bij precies 2 jonge meiden vaststellen dat ze geen maagd meer waren op basis van maagdenvlies. Dus bij bijna 95% niet.”

Het idee van het dichtnaaien van het maagdenvlies in een dure, commerciële kliniek zodat niemand er achter komt dat een vrouw geen maagd meer is, is je reinste onzin. Toch gebeuren dergelijke ingrepen regelmatig in Nederland en bestaat er zelfs een ‘maagdenvliesherstelkliniek’ in Amsterdam.  De klinieken, die 1250 tot 2500 euro vragen voor een ingreep, melden dat als meisjes of vrouwen twijfelen of hun maagdenvlies nog intact is, de kliniek op basis van lichamelijk onderzoek kan vaststellen of zij nog maagd zijn. “Dat klopt echt niet”, stelt Karst.

Niet seksueel actief toch een geplooid maagdenvlies

Karst legt uit waarom. “Vanaf de pubertijd krijgt het maagdenvlies, een randje vlies, plooien en inkepingen. Het is veel te simplistisch om te veronderstellen dat als een vrouw nog geen seks heeft gehad, het vlies mooi intact blijft en dat er na gemeenschap scheuren in komen. Een maagdenvlies ziet er bij meisjes in de puberteit nooit uit als een strak gespannen vlies zonder inkepingen. Groei en ontwikkeling verandert het maagdenvlies van nature”, weet de forensisch arts.

Hij laat weten dat hij regelmatig pubers onderzoekt die helemaal niet seksueel actief zijn geweest en toch een geplooid maagdenvlies hebben met duidelijke inkepingen. Een proces in de puberteit dat nodig is om überhaupt seks te kunnen hebben. Als het vlies heel strak blijft, zoals voor de puberteit het geval is, is het veel te gevoelig en pijnlijk voor penetratie. “Dat het maagdenvlies dikker wordt en verandert is een heel natuurlijk proces”, vertelt de kinderarts.

Hoewel de forensisch arts in zijn onderzoeken wel naar verse beschadigingen of huidirritaties aan het maagdenvlies kijkt, dient het nooit als hard bewijs. “Als een kind mogelijk verkracht is en het maagdenvlies is nog intact, betekent dat niet dat het kind niet verkracht is. Hooguit kan ik zeggen dat ik letsel zie dat wijst op penetratie, maar in de meeste gevallen zien we geen letsel aan het maagdenvlies. Het feit dat je het niet ziet, betekent niet dat het niet is gebeurd.”

Bij kinderen waarvan de artsen van het NFI achteraf weten dat ze misbruikt zijn, of bij zwangere vrouwen waarvan duidelijk is dat er penetratie heeft plaatsgevonden, zien ze vaak niks aan het maagdenvlies. “Als we wel letsel aan het maagdenvlies zien, heeft het waarde, als we niets zien, heeft het nauwelijks waarde.”