Nieuw specialistisch team voor zoeken naar begraven vermiste personen

In de zoektocht naar vermoorde, vermiste personen die ergens onder de grond begraven zijn, is een nieuw specialistisch team en kenniscentrum opgericht: het Landelijk Team Opsporen, Bergen en Identificeren (LTOBI). Binnen dit team werken diverse expertises van de Dienst Specialistische Operaties (DSO) van de Landelijke Eenheid (LE) samen, zoals de specialisten met speurhonden, grondradarexperts en recherchepsychologen. Maar ook de forensisch archeologen van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI). LTOBI bundelt de krachten: iedere zoekspecialist kijkt vanuit de eigen kennis en ervaring naar (oude) vermissingzaken. Dit vergroot de kans op een succesvolle zoeking naar begraven lichamen.

Begraven lichamen in een groot zoekgebied terug vinden, is als het zoeken naar een speld in een hooiberg. Nederland heeft veel langdurig vermisten in cold cases die zeer waarschijnlijk ergens onder de grond begraven liggen. “Vanaf 1980 gaat het vermoedelijk om tientallen lichamen”, schat Mike Groen, forensisch archeoloog bij het NFI. 

Honden en grondradar

LTOBI brengt verschillende specialisten samen die veel ervaring hebben met complexe vermissingen en moordzaken. Ook zetten zij geavanceerde zoektechnieken in, zoals de grondradar, een belangrijk middel om bodemverstoringen in kaart te brengen. Toch zijn  honden nog steeds verreweg de meest kansrijke speurders bij het zoeken naar begraven lichamen. Forensisch archeologen leiden de uiteindelijke opgraving maar zijn ook al vroeg in de opsporingsfase van meerwaarde. Zij hebben kennis van bodemkunde, zoekmogelijkheden en in te zetten technieken. Zo kunnen de forensisch archeologen goed beoordelen of zoeken of graven binnen de bestaande politiescenario’s wel zinvol is.

Vergroot afbeelding
Beeld: Landelijke Eenheid

Recherchepsychologen denken op hun beurt mee over het gedrag van een verdachte. Zij kunnen belangrijke input geven over wat deze persoon waarschijnlijk wel of juist niet doet bij het wegwerken van een lichaam. “Een zoekgebied kan groot zijn, bijvoorbeeld een heel bos. Op basis van statistiek, analyse van het terrein en gedragskundige en geografische kennis, proberen we een gebiedselectie te maken die bij alle specialismes goed scoort om de zoeking zo kansrijk mogelijk te maken”, legt Jitteke Struik (LE) uit.

De puzzel leggen

Met zijn allen de puzzel leggen, dat is de kracht van dit team. “Bij een casus bespreken we gezamenlijk met het onderzoeksteam hoe betrouwbaar de informatie is die er ligt en welke politiescenario’s we daaraan kunnen koppelen. Vervolgens denken we na over het zoekterrein. Wat voor zoekmethodes zijn er? Hoe gaan we zoeken en hoe kansrijk is die zoeking op basis van wat we weten?”, licht Groen toe. De zoekspecialisten van LTOBI zijn door hun jarenlange ervaring met dit soort complexe vermissingen, belangrijke adviseurs voor de tactische en de forensische opsporing.

De meerwaarde van LTOBI begint dus al in de eerste fase: zoeken naar het zoekgebied. De tactische recherche die een zaak draait, heeft soms weinig ervaring met het zoeken naar lichamen in de grond. Zij kunnen echter wel helpen met het geven van relevante informatie om een zoekgebied te selecteren. Bijvoorbeeld gegevens van een aangestraalde telefoonpaal in een bepaald gebied, camerabeelden of routegegevens van een auto.

Sumanta Bansi

De vermissing van de studente Sumanta Bansi is een goed voorbeeld van een actuele zaak waar LTOBI deze week aan werkt. In die zaak is een recreatiegebied in Noord-Holland in beeld gekomen op basis van nieuwe onderzoeksinformatie. LTOBI bepaalt, gezamenlijk met het onderzoeksteam, ook in deze zaak de optimale zoekstrategie en bewaakt de kwaliteit van de zoeking.

Goed onderbouwde zoekstrategie

Naast zoekstrategieën bedenken en uitvoeren, is LTOBI ook het expertisecentrum. Zij houden nieuwe technieken in de gaten en zetten in op innovatie (R&D). Zij proberen continu de betrouwbaarheid van hun zoekingen te toetsen en waar nodig verbeteren. Als zij zelf niet ter plaatse gaan om te zoeken, putten ze uit hun brede netwerk van mensen die mogelijk hun steentje kunnen bijdragen.

LTOBI is dus niet alleen een operationeel team. Als mensen vragen hebben over onderzoeksmogelijkheden, kunnen die bij dit team terecht zodat de experts kunnen meedenken over de meerwaarde van bijvoorbeeld een nieuwe techniek. Een zaak kan jarenlang niet verder komen, omdat de tactische informatiestroom is opgedroogd. LTOBI wil met de verschillende disciplines opnieuw naar deze vermissingszaken kijken. “De organisatie van dit team en haar technieken biedt ook kansen om in cold cases bepaalde zoekgebieden met de kennis van nu opnieuw te bekijken”, aldus Struik.